نورومای مورتون

عصب بین انگشتی انگشت سوم و چهارم پا از شاخه ی سوم انگشتی عصب پلانتار داخلی و یک شاخه ی ارتباطی از عصب پلانتار خارجی تشکیل می شود. مورتون در سال 1876 بیماری دردناکی در قسمت قدامی پا توصیف کرد و آن را به نوریت این عصب انگشتی نسبت داد . علایم آن شامل درد اطراف مفصل متاتارسوفالنژیال چهارم و فضای سوم بین استخوان های متاتارس می باشد.

درد با فشار وزن تشدید شده و در بعضی موارد، به طور مداوم پیشرفت می کند. این درد را با مداوم بودن و عدم تسکین با استراحت می توان از درد ساختمانی ساده قسمت جلویی پا یا متاتارسالژیا تا حدی افتراق داد. متاتارسالژیای ساختمانی معمولا فقط با فشار وزن ایجاد شده و با استراحت بهبود می یابد.

این نوروم ها به مسیر اعصاب در کف پا نسبت دهده شده اند. هر عصب از زیر رباط اینترمتاتارسال عمقی عبور کرده ، سپس به قسمت دورسال یا پشتی  می رود. شاخه های انگشتی دورسال تر وارد انگشتان مجاور شده و حسّ سطحی را فراهم می کنند. دورسی فلکسیون انگشتان سبب اصطکاک مداومبین لبه ی رباط اینترمتارسال و این اعصاب می شود.

این اصطکاک سبب فیبروز و بزرگ شدن غلاف عصب شده که خود احتمال گیر افتادن عصب را افزایش می دهد. اعصاب بین انگشتی 3 و 4 بیش از بقیه درگیر شده و این ارجحیت به تحرک خاص متاتارس چهارم نسبت داده می شود. این استخوان کمتر از بقیه متاتارس ها در محل قاعده اش ثابت شده است . اعصاب بین انگشتی سوم و چهارم ممکن است به علت ثابت شدن به وسیله ی الیافی که عصب لترال پلانتار می گیرند، تحرک کمتری داشته باشند.

اعصاب بین انگشتی دوم و سوم نیز گاهی درگیر شده و عصب اول به ندرت دچار می شود .

تظاهرات بالینی

شرح حال و معاینه ، تشخیص را تعیین می کنند. شکایت از درد مداوم در فضای بین متاتارس، با احتمال زیادی مطرح کننده ی این تشخیص می باشد. در بصورت درد تیز، خنجری، بیحسی، گزگز یا مورمور در جلو پا توصیف می شود. درد گاهی بصورت گرفتگی عضلات جلو پا و یا  احساس وجود شن ریزه یا سنگ در کفش است.  درد گاهی بصورت فروکردن سوزن یا میخ یا فرو کردن چاقو در پا توصیف می شود.

با لمس فضای مذکور به طور موضعی یا اعمال فشار محیطی روی قسمت جلویی پا ( forefoot) درد تیز و خنجری ایجاد می شود web space compression test. گاهی صدایی در هنگام سایش استخوانها شنیده می شود Mulder's click. گاهی با ضربه به عصب درد به جلو انگشت تیر می کشد که علامت تینل نام دارد.

با فشردن استخوانها درد و علایم بیمار ایجاد یا تشدید می گردد که به آن  Gauthier's test می گویند. با ایستادن انگشت درگیر به سمت خارج می رود که به آن  Sullivan's sign می گویند.  برای افتراق از متاتار سالژیای ساده می توان از کفش طبی برای حمایت از متاتارس ها استفاده کرد. نوروما به ندرت به این اقدامات به تنهایی جواب می دهد.

درمان

در ابتدا درمانهای طب فیزیکی  از جمله کفش طبی یا کفی؛ طب سوزنی ماساژ، فیزیوتراپی و تزریق کمک  گرفته می شود.اگر درد نوروما به کفش طبی ( shoe pads ) توصیه شده توسط متخصص طب فیزیکی جواب نداد، عمل جراحی لازم است . در این عمل پس از برش طولی در فضای دورسال بین انگشتان ، عصب خارج می شود.

فشار انگشت از طرف کف پا سبب رانده شدن نوروما به طرف دورسال می شود. نوروما معمولا در محل دو شاخه شدن عصب و تبدیل به اعصاب انگشتی وجود دارد . برش عصب باید کمی پروگزیمال تر نسبت به رباط اینترمتاتارسال باشد تا از چسبندگی بعدی انتهای قطع شده ی عصب و رباط و عود درد پیشگیری کند.  ازبین رفتن عصب انگشتان ( از بین رفتن حس انگشتان ) برای بیمار مشکلی ایجاد نکرده و بالافاصله پس از عمل، درد به میزان زیادی کاهش می یابد.